Warsaw Confederation Act of 1573 and the Project of Establishing the National Council in the Political Program of the Polish Reformation Movement of the XVI Century
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
The key features of the Reformation movement in Poland in the second half of the XVI century are reconstructed and characterized, the role of the idea of establishing the National Council in the
political program of the Protestant szlachta and the main mechanisms of the Reformation influence on the Polish ethno political environment are defined. It is established that the anti catholic political
activity played an important role in spreading of the Polish ethnic values on the sphere of state power and served their further legislation. In practice, this influence was realized with the help of substantiating of the gentry political demands with the interests of the Polish people and the Polish state, the struggle for the Polish National Church establishing and by the affirmation of the priority of
the Polish law over the orders of the Roman Curia. The main points of the Act of Warsaw General Confederation 1573 as the key political document of the Polish Reformation are analyzed. It is asserted that the reformation slogans actively used by the Protestant nobility in the political struggle contributed to strengthening of the basic principles of the gentry democracy, the basic traditions of the Polish parliamentarism and the Polish ethnopolitical culture in general. It is shown that the reformation movement in Poland was a powerful ethnicitydeveloping factor in the political sphere that caused the social and political interiorization of the Polish ethnic values and contributed greatly to the formation of the Polish ethnopolitical environment.
Downloads
Article Details
References
Kowalczyk J. Kultura i ideologia Jana Zamoyskiego. – Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2005. – 296 s.
Korolko M. Klejnot swobodnego sumienia: polemika wokól konfederacji warszawskiej w latach 1573-1658. – Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1974. – 427 s.; Tazbir J. Stando lubentius moriar: biografia Stanisława Lubienieckiego. – Warszawa: Iskry, 2003. – 280 s.: tabl. złoż.
Reformacja w dawnej Rzeczypospolitej i jej europejskie konteksty: postulaty badawcze / koncepcja tomu i red. naukowa P. Wilczek; wspólpraca red. M. Choptiany, J. Koryl, A.S. Ross ; Uniwersytet Warszawski, Instytut Badań Interdyscyplinarnych «Artes Liberales». – Warszawa: Instytut Badań Interdyscyplinarnych «Artes Liberales» Uniwersytetu Warszawskiego: Sub Lupa and the Authors, 2010. – 229 s.
Merczyng H. Zbory i senatorowie protestancy w dawnej Rzeczypospolitej. – Warszawa: [s. n.], 1904. – 139 s.
Akta synodów róźnowierczych w Polsce = Acta synodalia ecclesiarum Poloniae Reformatarum: [w 4 t.] / oprac. M. Sipayłło; Biblioteka uniwersytecka w Warszawie. – Warszawa: Wydawnictwa uniwersytetu Warszawskiego, 1966. – T. 1: (1550-1559). – 1966. – 378 s.
Urban W. Epizod reformacyjny. – Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. – 80 s.
Ioannis Calvini opera quae supersunt omnia ad fidem editionum principum et authenticarum ex parte etiam codicum manu scriptorium additis prolegomenis literariis annotationibus criticis, annalibus calvinianis indicibusque novis et copiosissimis: [in 59 vol.] / ed. G. Baum, E. Cunitz, E. Reuss theologi argentoratenses. – Brunsvigae: S. A. Schwetschke et Filium, 1863. – Vol. 13. – 1875. – 616 p.
Dzieje Reformacyi w Polsce: od wejścia jej do Polski aż do jej upadku: wedlug najnowszych żródel: [w 2 t.] / zebral i oprac. L. Bukowski. – Kraków: Drukarnia Wł. L. Anczyca i Spółki, 1883. – T. 2: Polityczny wzrost i wzmaganie się Reformacyi aż do sejmu w r. 1558/9. – 1886. – 712 s.
Historia sejmu polskiego: [w 3 t.] / pod red. J. Michalskiego; oprac. J. Bardach, W. Czapliński, J. Michalski [etc.]. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984. – T. 1: Do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej. – 1984. – 452 s.
BN. – Rps. 10773. – Zbiór dokumentów począwszy od czasów Ludwika Wielkiego do panowania Zygmunta Augusta włącznie 1374-1572. – 203 k.
BCz. – Rps. 3581. – Kopiariusz mów sejmowych, pism, listów (m. in. dotyczące St. Orzechowskiego) oraz wierszy politycznych z lat 1548-1551. – 420 k.
Polski Słownik Biograficzny: [w 46 t.] / [kom. red.: W. Konopczyński (red. główny) i in.]; Polska Akademia Umiejętności. – Kraków: PAU, 1935. – T. 42: Stanisław, ks. Mazowiecki-Stawiarski Seweryn / [kom. red.: A. Romanowski (red. naczelny) i in.]; Polska Akademia Nauk, Instytut Historii. – Warszawa; Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana, 2004. – 612 s.
Volumina Constitutionum: [w 2 t.] / do druku przygotowali S. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak. – Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1996. – T. 2, vol. 1: 1550-1585. – 516 s.
Dzienniki sejmów walnych koronnych za panowania Zygmunta Augusta króla polskiego, W. X. litewskiego 1555 i 1558 r. w Piotrkowie złożonych / wyd. B. Lubomirscy. – Kraków: Bracia Lubomirscy, 1869. – 324 s.
Relacye nuncyuszów apostolskich i innych osób o Polsce od roku 1548 do 1690: [w 2 t.] / [wyd. E. Rykaczewski; wydanie Biblioteki Polskiej w Paryżu]. – Berlin; Poznań: Księgarnia B. Behra, 1864. – T. 1. – 1864 – 476 s.
Acta nuntiaturae Polonae: [in 57 t.] / moderatore H.D. Wojtyska; Institutum Historicum Polonicum Romae. – Romae: Fundatio Lanckoroński, 1990. – T. 3, vol. 1: Aloisius Lippomano (1555-1557). – 1993. – 500 p.
Dzienniki sejmów walnych koronnych / wyd. B. Lubomirscy. – Kraków: Bracia Lubomirscy, 1869. – 324 s.
BN. – Rps. 3081. – Miscellanea polityczne, sprawy sejmów i bezkrólewia z lat 1563-1575. – 384 k.
BCz. – Rps. 2095. – Kopiariusz akt, listów, ustaw, memoriałów i instrukcji z lat 1563-1644 dotyczących głównie spraw kościelnych i politycznych. – 582 k.
Pamiętniki o dawnej Polsce z czasów Zygmunta Augusta, obejmujące listy Jana Franciszka Commendoni do Karola Borromeusza: (z Biblioteki Berberiańskiej): w 2 t. / zebral J. Albertrandi, biskup Zenopolitański; z rękopismów włoskich i łacińskich wytłómaczył J. Krzeczkowski; wiadomość o życiu Commendoniego tudzicż potrzebne sprostowania i objaśnienia dodal M. Malinowski. – Wilno: Drukiem Józefa Zawadzkiego, 1851. – T. 1. – 1851. – 268 s.
Dyaryusz Sejmu Piotrkowskiego, R.P. 1565, poprzedzony kroniką 1559-1562 / wyd. W. Krasiński; objaśnił. W. Chomętowski. – Warszawa: Biblioteka Ordynacyi Krasińskich, 1868. – 324 s.
Augustyniak U. Konfesja Sandomierska: wstęp historyczny. – Warszawa: Semper, 1994. – 30 s.
Akta synodów róźnowierczych w Polsce = Acta synodalia ecclesiarum Poloniae Reformatarum: [w 4 t.] / oprac. M. Sipayłło; Biblioteka uniwersytecka w Warszawie. – Warszawa: Wydawnictwa uniwersytetu Warszawskiego, 1966. – T. 2: (1560-1570). – 1972. – 413 s.
Perekl. z pol. ta lat. Cherkasova S.S. Perekladeno za: Volumina Constitutionum: [w 2 t.] / do druku przygotowali S. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak. – Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1996. – T. 2, vol. 1: 1550-1585. – 2005. – S. 306-307.